Тыва дыл

Дүүн, январь 8-те, тыва дыл башкызы, билдингир шүлүкчү, очулдурукчу, публицист Меңги Ооржактың төрүттүнген хүнү-биле республиканың башкылар каттыжылгазы байырны чедирген. «Меңги Ооржак – тыва дыл башкызы болурундан аңгыда, шүлүкчү, очулдурукчу, публицист, Россияның Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү (2004), аныяк чогаалчыларның "Саянның чаңгызы" фестивалының киржикчизи (2004), Тыва Республиканың уран-чечен очулга талазы-биле Национал литература шаңналының лауреады (2021).

Беш шак чартык иштинде алды шиилерни чүгле тыва дыл кырынга - фестивальдың ийи дугаар хүнүнде шиилерин Эрги-Барлыктың, Хову-Аксының, Чадаананың, Алдан-Маадырның, Шагаан-Арыг хоорайның, Мугур-Аксы суурнуң бот-тывынгыр театр бөлүктери көргүскен. Драмаларда болгаш комедияларда ынакшылды, өг-бүле харылзаазын, акы-дуңмалышкы хамаарыглаларны болгаш социал айтырыгларны көргүскен. 

"Үш үне" республика чергелиг этнодиктантыны Национал школалар хөгжүдер институттуң коллективи Тыва дыл хүнүн уткуштур организастап турар. Этнодиктантыда регионнуң чурттакчы чону идепкейлии-биле киржип эгелээн. Тыва дыл хүнүнге тураскааткан хемчег чылдан чылче сайзырап, киржикчилери көвүдеп, тыва дылын үнелээр кижилерниң саны немежип олурар. Ол ышкаш киржикчи бүрүзү тыва национал идик-хевин кедип алгаш, этнодиктантыны бижип кээп турары онзагай.

Удавас ноябрь 1-ниң хүнүнде - тыва дылдың байырлалы. Аңаа уткуштур хөй хемчеглер аразында Национал музейниң ажылдакчыларының база бир четтикпейн манаары хемчег – Улусчу диктант. Бодунуң төрээн дылын кайы-хире билирин, ооң дүрүмнерин сөзүглелди дыңнап тургаш, саазынга дамчыдары база нарын онаалга, ооң ужун сагыш-сеткил дойлуп, дүвүрей бээри чөп. 

 Нация бүрүзү төрээн дылынга ынак болгаш аңаа чоргаарланыр ужурлуг. Төрээн дылдың баштайгы башкылары - ада-ие. Өзүп орар чаштарны төрээн дылынга өөредир талазы-биле ада-иениң харыысалгазы канчаар-даа аажок улуг. Чүге дизе кижиниң төрээн дылы-биле ооң аажы-чаңы, салым-чаяанныы, кижизиг мөзү-шынары дорт холбашкан болур.

Хуралдың түңнелиде дараазында саналдарны киирер деп шииипирлээн:

1. Тыва Республиканың Чазаа Кол сорулгаларның төлевилелиниң эксперттериниң даңзызын доктаанкан айтыышкынны хүлээп алыр.

2. Саавырнын адын «2024-2033 чылдарда тыва дылдын сайзыралынын куруне деткимчезинин коргузер Кол сорулгалары» деп эде адаарын сумелээн.